Vitamin kullanımı gerçekten gerekli mi?

Vitamin ve mineraller, sağlıklı büyüme ve gelişme için gerekli maddelerdir. Çocuklar, hızlı büyüme ve gelişme sürecinde oldukları için daha da önem arz etmektedir. Vitamin yetersizliği kadar, fazla kullanımı da zararlıdır. Bu sebeple öğünleri hazırlarken içeriğine de dikkat etmek gerekir.

Genel olarak dengeli beslenen sağlıklı çocuklar ilave vitamin desteğine ihtiyaç duymazlar. Ancak kronik hastalığı olan, sık hastalanan, iştahsız, yemek seçen çocuklar veya sindirim bozukluğu olan çocuklar vitamin takviyesine ihtiyaç duyabilirler. Dengeli bir diyetle beslense bile büyümenin hızlı olduğu dönemlerde (1 yaşın altındaki çocuklarda ve ergenlik döneminde) sık hastalanan çocuklarda veya kronik hastalığı olan çocuklarda vücutta vitamin kullanımı arttığı için diyetin desteklenmesi gerekir. Besinler taze tüketilmelidir. Özellikle metallerle teması sırasında, besinler vitamin değerini kaybeder. Küçük çocuklarda meyve püresi hazırlanırken, metal rende, süzgeç ve mutfak robotu kullanımı yerine cam rende kullanılmasına dikkat edilmelidir.

D vitamini anne sütünde olmadığı için, yeni doğan döneminden itibaren 1 yaşa kadar bebeklere takviye yapılmalıdır. Sonrasında da güneş yardımıyla deride sentezlenebildiği için öğle saatlerinde çocuklar mutlaka dışarı çıkarılmalı ve haftada en az 1 gün balık yemesi sağlanmalıdır. D vitamininin, bağışıklık sistemi, alerjik hastalıklar ve depresyon tedavisindeki vazifeleri ortaya çıktığından beri, son yıllar­da üzerinde en çok çalışma ve inceleme yapılan vitamin olmuştur.

Çocuklarda vitamin ihtiyacı mümkün olduğu ölçüde doğal yollardan, sağlıklı beslenme ile karşılanmalıdır. Vü­cuttaki vitaminlerin düzeyi ölçülerek ihtiyaç varsa takviye yapılabilir. Ancak kontrolsüz olarak uzun süre ve yüksek doz vitamin kullanımı sağlık açısından önemli problemler çıkarabildiği için, gereğinden fazla vitamin kullanımı sonu­cunda kemiklerde gelişim bozukluğu ve lekelenme, böbrek taşı gelişebilir.

A, D vitamini, Kalsiyum, Çinko gibi mineraller, düzey­lerine bakılmaksızın uzun süre ve yüksek doz kullanılır­sa kemik yaşını ileri götürerek boy uzama potansiyelini azaltır ve boy kısalığına sebep olabilir. İştah gereksiz yere açılır. Dengesiz kilo alımına ve ileriki yaşlarda obeziteye sebep olabilir. Anne sütüyle beslenen, kilo alımı iyi, sağ­lıklı bebeklerde anne dengeli ve düzenli besleniyorsa ilave vitamin takviyesine gerek yoktur. Sadece anne sütünde D vitamini olmadığı için D vitamini takviyesi yapılmalıdır. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Ocakları’nda D vitamini ve demir desteğini ücretsiz olarak sağlamaktadır. Bebeklerin 6 ay­dan sonra artan vitamin ihtiyacını karşılamak için diyetle­rine meyve, sebze, 7.aydan sonra da et ve yumurta sarısı ilave edilmelidir.

 A vitamini: Karaciğer, balık yağı, yumurta sarısı, süt, peynir, havuç, ıspanak, kayı­sı, koyu yeşil yapraklı sebze ve turuncu meyvelerde bulunur. Vücutta görme iş­levi, deri gerilimi, bağışıklık sisteminin aktif çalışabilmesi ve dengeli büyüme, gelişme için gereklidir.

D vitamini: Balık yağında bulunur. Güneş yardımıyla deride sentezlenebilir. Vü­cuttaki kalsiyum, fosfor dengesi, kemik gelişimi, bağışıklık sistemi için gerekli­dir.

E vitamini: Ayçiçeği yağı, zeytin yağ, kuru yemişler, ton balığı, tahıllar, kuru bak­lagiller ve yeşil yapraklı bitkilerde bulu­nur. Antioksidan özelliğiyle kanser hüc­relerinin gelişimini engeller, yaşlanmayı geciktirir, kanama, pıhtılaşma sistemi üstünde düzenleyici etkisi vardır.

K vitamini: Ispanak, yeşil yapraklı sebze ve otlarda, yeşil çayda bulunur. Kana­ma- pıhtılaşma sistemi üzerinde çok önemli etkileri vardır. Anne sütünde bulunmadığı için yeni doğan bebeklere iğne olarak yapılmaktadır.

B grubu vitaminler: Et, süt, yumurta sa­rısı, karaciğer, tahıllar ve yeşil sebze­lerde bulunur. Vücudun gelişebilmesi için ve özellikle sinir sistemi için vaz­geçilmez vitamin grubudur. B12 vita­min eksikliğinde küçük bebeklerde ha­vale ve kansızlık sebebi olabilir. Hamile bayanlar ise mutlaka takviye almalıdır.

C vitamini: Portakal, greyfurt, mandalina gibi turunçgillerde, çilek, kivi, brokoli, domates ve yeşil sebzelerde bulunur. Kemik yapımı, deri bütünlüğü, damar gelişimi ve özellikle bağışıklık sistemi için gereklidir. Bir adet meyve, çocuğun bir günlük C vitamini ihtiyacını karşıla­maktadır. Ancak vücutta depolanma­dığı için, her gün tüketilmesi gerekir. Fazla alınan C vitamini vücuttan atılır. Her gün, fakat sadece gerektiği kadar tüketilmelidir. Meyvenin de fazlasının vücuda zararlı olduğu unutulmamalıdır.