“Sıfır Atık”, israfın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, oluşan atığın miktarının azaltılmasını, etkin toplama sisteminin kurulmasını, atıkların geri dönüştürülmesini kapsayan atık önleme yaklaşımı olarak tanımlanan bir hedeftir.
Atıkların geri dönüşüm ve geri kazanım süreci içinde değerlendirilmeden bertarafı hem maddesel, hem de enerji olarak ciddi kaynak kayıpları yaşanmasına neden olmaktadır. Son yıllarda tüm dünyada bireysel, kurumsal ya da belediye genelinde sıfır atık uygulama çalışmaları yaygınlaşmaktadır.
Doğal kaynaklar, küresel ekonominin işleyişini ve yaşam kalitesini desteklemektedir. Bu kaynaklar yakıtlar, mineraller ve metaller gibi ham maddeler ile birlikte gıda, toprak, su, hava, biyokütle ve ekosistemleri de içermektedir. İyi işleyen bir ekonomi, doğal kaynakların ve ham maddelerin kesintisiz akışına bağlıdır.
Kaynakların sürdürülebilir ve verimli bir şekilde yönetimi, günümüzde kaçınılmaz bir gereklilik durumundadır.
1900 yılına göre bugün,
Kişi başına enerji tüketimi 3 katına,
Ham madde kullanımı 2 katına,
Dünya nüfusu ise 5 katına çıkmıştır.
Sanayi devrimine bağlı olarak ortaya çıkan teknolojik yenilikler ile birlikte artan nüfus ve şehirleşme, yaşam standartlarının ve tüketim alışkanlıklarının farklılaşmasına yol açar; sonuçta da geçmişe nazaran daha çok atığın oluşmasına neden olur. Bu durum aynı zamanda, başta doğal kaynakların tükenmesi ve iklim değişikliği gibi hususlar olmak üzere tüm canlıları tehdit edecek boyutlara varan hava, su ve toprak kirliliğine neden olur. Sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde atıklarımızı kontrol altına almak, gelecek nesillere temiz, gelişmiş bir Türkiye ve yaşanabilir bir dünya bırakmak için sıfır atık prensibi hedef alınmalı ve entegre bir yaklaşımla atıkların yönetimi sağlanmalıdır.
Hedefler; Temiz ortam kaynaklı olarak performansın ve verimliliğin arttırılması, israfın önüne geçildiğinden maliyetlerin azaltılması, çevresel risklerin azaltılmasının sağlanması “Duyarlı tüketici” duygusuna sahip olunmasının sağlanması, tasarruf ve ekonomik kazanç sağlanması
Kazançlar
Bir ton atık kâğıdın geri kazanımı ile; 17 ağacın kesilmesi önlenir, 12400 metreküp kadar sera gazı salınımı engellenir ve 2,4 metreküp atık depolama alanından tasarruf sağlanır. Yeni üretime kıyasla metal ve plastik geri kazanımı ile %95 enerji tasarrufu sağlanabilir. Atık camlar tekrar cam ürünlerine; plastikler elyaf ve dolgu malzemesi gibi birçok malzemeye, atık metaller ise tekrar metal ürünlerine dönüşebilir. Organik atıklardan elde edilebilecek kompost ile topraklarımız daha verimli hale gelir. Geri dönüştürülen her 1 ton cam için yaklaşık 100 litre petrolden tasarruf edilebilir.
“Sıfır atık” projesi kapsamında belirlenen atık türleri; Kağıt atık, plastik atık, cam atık, metal atık, atık pil, bitkisel atık yağ, tıbbi atık, elektronik atık, kompozit atık, organik atık ve tekstil atığı.
İncelemeye kağıt atıklardan başlayalım
Bitki ve ağaçların yapısında bulunan selüloz maddesinin hamur durumuna getirilmesi ile edilen üzerine yazı yazmak, baskı yapmak gibi birçok amaç için kullanılan tabakaya kağıt denir. Kağıt; hacimli madde olduğundan çöp dağlarına sebep olmaktadır. Ayrıca kağıdın geri dönüşümü ile kullanılan hammadde miktarında önemli oranda tasarruf sağlanması ve ekonomik değerinin yüksek olması nedeniyle önemlidir.
Neler kağıt atıktır? Kitaplar, defterler , gazeteler, kese kağıtları, karton koli, kağıt peçete ve kağıt ambalaj
Yanlış uygulamalar; Çevreye atılması, kirliliğe ve değerlendirilebilir atığın yok olmasına sebep olur. Yakılması kaynaklarımızın yok eder.
Kağıt atık geri dönüşüm süreci
*Kullanım sonrasında diğer atıklardan ayrı biriktirilir.
*Geri kazanım için temiz bir şekilde, ıslatmadan, ayrı toplamak gerekir.
*Mavi renk biriktirme ekipmanında biriktirilir.
*Hacim kaplamaması için sıkıştırılarak biriktirme kutusuna yerleştirilir.
*Toplama esnasında diğer atıklarla karıştırılmaz.
*Ayrı olarak biriktirilen kağıt ve karton atıklar lisanslı geri dönüşüm tesislerine getirilir.
*Kâğıt atıklar geri kazanım tesislerinde işlenerek yeniden kağıt ve karton üretilir
Kağıt üretimi sırasında ortaya çıkan endüstriyel atıklar su ve hava kirliliğine neden olmaktadır. Kirlilik; bitki ve hayvanlara besin zinciri yoluyla insanlara kadar ulaşmakta ve sağlığı tehdit etmektedir. Tek kullanımlık bardak, tabak vb. ürünlerin tercih edilmemesi, kağıtların önlü arkalı kullanılması, elektronik yazışma yapılması; kağıt atığının önlenmesi ve azaltılması için uygulanabilecek yöntemlerden birkaçıdır.
(Devam edecek)
Çevre Mühendisi Elmas Zeynep Salihoğlu
Yükleniyor ...
