Akrabalar ile ilişkiyi sürdürme, akraba haklarını gözetme, onlara iyiliklerde bulunma olarak bildiğimiz sıla-i rahimin maddi, manevi birçok faydası var. En başta mutluluk ve huzur vesilesi olan akrabalık bağlarının, ruhumuzu iyileştirici etkisini Prof. Dr. Sefa Saygılı ile konuşacağız. Sıla-i rahimi psikolojik açıdan değerlendiren Prof. Dr. Saygılı, “Sıla-i rahimin sağlıklı sosyal ilişkiler, ruh ve beden sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır. Yani kişileri sosyalleştirmekte, acımasız dünyada yalnız olmadığını hissettirerek kendine ve çevreye güvenini artırmakta, daha mutlu etmektedir” diyor.
Dinimizde emredilen sıla-i rahimin, insanlar ve toplum üzerindeki etkilerinden bahseder misiniz? Sıla-i rahim sadece aile ve akrabalar ile mi olur?
Sıla-i rahim; gerek kan gerekse evlilik yoluyla oluşan yakın ve uzak akrabalara, hısımlara, yakınlara iyilikte ve yardımda bulunma, onlarla ilgilenme, hal ve hatır sorma, dertleriyle dertlenme, akrabalık bağlarını güçlendirip koruma şeklinde tanımlanabilir.
Rabbimiz sıla-i rahim yapmamızı Kuran-ı Kerim’de bizzat bizden istemektedir:
“Adını anıp kendisini vesile ederek birbirimizden dilekte bulunduğumuz Allah’a saygısızlık etmekten ve akrabalık bağlarını koparmaktan sakınırız.” (Nisa, 4/1)
Çeşitli hadislerde de Peygamber Efendimiz (asm) akraba ziyaretini tavsiye etmiştir:
“Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse akrabasını görüp gözetsin.”
“Her kim rızkının bol olmasını ve ecelinin gecikmesini istiyorsa akrabasını görüp gözetsin.”
“Akrabalık bağlarını kesip koparan kimse Cennet’e giremez.”
Gerçekten sıla-i rahim, akrabalar arasındaki sevgi bağlarını güçlendirir. Muhabbeti artırır, insanlar arasındaki dargınlıklar ortadan kaldırır. Birbirlerine bağlılığı artırır. İnsanları yalnızlıktan, içine kapanmaktan korur. Maddi ve manevi sıkıntılara beraberce çözüm bulunur. Böylelikle hem kendisi ile hem de toplumla barışık, kendine ve çevresine güveni artmış bir insan ortaya çıkmış olur.
Sıla-i rahimde söz konusu olan sadece akrabalar değildir elbette. Akrabalar başta olmak üzere yakınlara, anne-baba dostlarına da iyilik yapılır. Zor günde olanın, yardıma muhtaç bulunanın ihtiyacı anlaşılır ve mümkün olduğunca giderilir.
Şu var ki sıla-i rahimde ihmal etmememiz gerekli olan insanlar öncelikle anne ve babamızdır. Onlar, bizim hayat vesilemizdir. Onlarla ilgilenmek, ihtiyaçlarını gidermek ve rızalarını kazanmak bizim için bir vazifedir.
Akrabalarımıza ve yakınlarımıza karşı güler yüzlü ve tatlı sözlü olmalıyız. Onlarla her karşılaştığımızda selam vermeli, hal ve hatırlarını sormalı ve iyi dileklerde bulunmalıyız.
Onları orada ziyaret etmeli, mümkünse hediye götürmelidir. Ziyaret edemediğimiz durumlarda da telefon ve e-mail gibi imkânları kullanmalı, başkalarıyla selam yollamalıyız.
Sıla-i rahimde bizimle akrabalık bağlarını koparan yakınlarımıza öncelik vermeliyiz. Şu hadis bu hakikati ifade etmektedir:
“İyiliğe benzeri ile karşılık veren kişi, tam anlamıyla akrabasını görüp gözetmiş olmaz. Hakiki sıla, kişinin kendisi ile ilgiyi kesenleri görüp gözetmesidir.”
Bilelim ki akrabalarımızı ziyaret etmezsek bizi de arayan soranlar azalacaktır.
Yapılan araştırmalar akraba ziyaretinin sık yapıldığı çevrelerde aile bağları daha güçlü olmakta; bu da daha çok mutluluk, huzur ve güven vermektedir. Yine akrabalarınca ziyaret edilen yaşlıların bunamaya yakalanma risklerinin azaldığı, depresyon ve diğer psikolojik bozukluklara daha dayanıklı hale geldiğini göstermiştir. Sıla-i rahimin sağlıklı sosyal ilişkiler, ruh ve beden sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır. Yani kişileri sosyalleştirmekte, acımasız dünyada yalnız olmadığını hissettirerek kendine ve çevreye güvenini artırmakta, daha mutlu etmektedir.
İnsanlara olumlu fayda sağlayan bu bağlanma duygusunun ölçüsü nasıl olmalı?
Onları her fırsatta aramalı, hatırlarını ve sağlıklarını sormalı ve ihtiyaçları olup olmadığını araştırmalıyız.
Pandemi döneminde aile, akraba, dostlar ile görüşmeler azaldı. Bayramlaşmalar dahi telefonla yapılır oldu. Bu durum da haliyle aradaki bağları zayıflatabiliyor. Normalleşmeye geçişin yaşandığı bu günlerde, sıla-i rahimi yaşamak, ilişkilerimizi telafi açısından neler yapılabilir?
Yeni bir anlayışla tatilimizi ailemizle akrabalarımıza yakın geçirerek başlayabiliriz. En azından telefonla, görüntülü görüşerek yakınlaşabiliriz.
Aileyle yapılan kısa telefon görüşmelerinin bile stres üzerinde faydası yüksektir ve kişiyi rahatlatmakta, stresin zararlarını önleyici hormonların salgılanmasına yol açmaktadır.
Yapılan araştırmalarda akraba ziyaretlerini yapan kişilerde psikolojik bozuklukların daha az olduğuna rastlanıyor. Evde geçirdiğimiz süreçlerde psikolojik rahatsızlıkların arttığını duymaktayız. Siz bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Sıla-i rahimin iyileştirici etkisi var mı?
Bu röportaja cevap verirken bir öğrencimizin, anne ile irtibatın ruh sağlığına faydaları konusundaki yüksek lisans tezini değerlendirdik ve olumlu görüş bildirdik. Anne ile iletişim azaldıkça depresyona girme riski ilginç bir biçimde artıyordu.
Bilelim ki akrabalarımızı ziyaret etmezsek bizi de arayan soranlar azalacaktır.
Yapılan araştırmalar akraba ziyaretinin sık yapıldığı çevrelerde aile bağları daha güçlü olmakta; bu da daha çok mutluluk, huzur ve güven vermektedir. Yine akrabalarınca ziyaret edilen yaşlıların bunamaya yakalanma risklerinin azaldığı, depresyon ve diğer psikolojik bozukluklara daha dayanıklı hale geldiğini göstermiştir. Sıla-i rahimin sağlıklı sosyal ilişkiler, ruh ve beden sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır. Yani kişileri sosyalleştirmekte, acımasız dünyada yalnız olmadığını hissettirerek kendine ve çevreye güvenini artırmakta, daha mutlu etmektedir.
Asrımız gençlerine baktığımızda birçoğunda akrabalık ilişkilerinin zayıfladığını yerine arkadaşlıkların daha ön planda tutulduğunu görebiliyoruz. Psikolojik olarak baktığımızda bu durum ne kadar sağlıklıdır? Bunun önüne nasıl geçebiliriz?
Öncelikle yapacağımız; çocukların ve gençlerin önünde ebeveynlere ve akrabalara saygı ve bağlılık göstermekle, özellikle onların yaşlılık dönemlerinde ikramlarda bulunmakla iyi örnek olmak gerekir. Çocuk bu şekilde ailesinin ve dolayısıyla soyunun genişliğini, birbirine düşkün olduğunu kavrar, kendine ve ailesine güveni artar. Ayrıca kendileri de yaşlandığında benzer ilgiyi görürler.
Yine akrabaları ziyarette gençler ve çocuklar da kuzenleriyle sevgi dolu ve samimi arkadaşlık kurmuş olurlar. Yani rastgele değil özellikle akraba çocuklarıyla kurulan arkadaşlıklar tercih edilmelidir. Vakitlerini bilgisayar ve televizyon karşısında değil de oynayarak, gezerek, sohbet ve muhabbet ederek geçirmiş olurlar. Böylelikle sosyalleşir; depresyon, sosyal kaygı, güvensizlik, çekingenlik gibi rahatsızlıklara karşı korunurlar.
Hicri yılbaşı da yaklaşıyorken, toplum ve insan için önemli bir konu olan sıla-i rahim hususunda okuyucularımıza ne mesaj verebiliriz?
Hayatta ise anne-babamızla, sonra diğer akraba ve yakınlarımızla daha sık görüşmeliyiz. Tatilimizin bir kısmını memlekete giderek geçirmeliyiz. Akrabalarımızın düğün, cenaze gibi durumlarını ihmal etmememiz gerekir. Yine zekât, fitre ve sadaka gibi yardımlarımızı öncelikle çevremizden başlayarak dağıtmalıyız.
Yükleniyor ...
