Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat Tasarım Fakültesi Öğretim Üyesi Mehmet Şah Maltaş’ın “Kuazi-Kristalimsi İşler” sergisi gerçekleşti. Balat’ta, sanat merkezine dönüştürülen tarihi ahşap binanın giriş katında açılan sergideki eserlerle, sanat, matematik ve bilim arasındaki kesişimi gösterildi. Sanatçının özellikle salgın döneminde ürettiği eserlerin yer aldığı sergi, İslam mimarisinde kuazi-kristalimsi döşemeler olarak da adlandırılan eserler, derin tefekkürlere vesile oldu.
İslam mimarisinde de görülüyor
Özellikle İslam mimarisinde 15. yüzyıldan itibaren görülen bazı geometrik örüntü sistemleri yeterince anlaşılmadığından, akademik çevreler tarafından hak ettiği ilgiyi yakın zamana kadar görmemişti. Kuazi-kristalllerin bünyelerinin (strüktürlerinin) geometrik anlamda incelenme ve çözümlenmesinde aracı olarak kullanılabilecek geometrik örüntü modelleri Roger Penrose tarafından da (1970’li yıllarda) ortaya konuldu. Bu modeller döşeme sisteminden oluşmaktadır. Bunlar düzlemi sonsuza kadar kaplayabiliyor ve kuazi-periyodik bir düzende olan yani aynı aralıklar ile tekrar etmeyen örüntüler oluşturuyordu. İslam Mimarisinde de bu örüntü sistemlerine çok benzer sistemlerin mevcut olduğunu bazı akademisyenler ortaya koydu. Örneğin Peter Lu ve Paul Steinhardt tarafından birlikte kaleme alınan Decagonal and Quasi-Crystalline Tilings in Medieval Islamic Architecture başlıklı makale bu konuya dairdir.
Sanat, matematik ve bilimin keşfi
Sergide yer alan on eser, sanatçının, bu konuda, süreç olarak yaklaşık on yıla yayılan düşünsel ve kavramsal çalışmalarının neticesinde, 2020 ile 2021 yıllarında yapılmıştır. Sanatçının eserlerindeki desen örüntüleri, İslam Mimarisinde Kuazi-kristalimsi döşemeler olarak da adlandırılan, son derece bilimsel ve matematiksel derinliği olduğu anlaşılan örüntü sistemleri ile oluşturulmuşlardır.
Bu 10 çalışmanın alt yapısında sanatçının kendisi tarafından tasarlanan 6 farklı desen tasarımı bulunmaktadır. Bu işlerin üretim sürecinde tasarımı yapılan ama tuval üzerine uygulaması yapılmayan birçok başka desen örüntüleri de dijital ortamda bulunmaktadır. Ayrıca belirtilmesi gereken bir diğer husus ise bu desen örüntülerinde alt-bölümleme (subdivision) sisteminin de bulunduğudur. Kuazi-Kristalimsi İşler diye adlandırılan bu sergideki eserler ile Sanat, Matematik ve Bilim arasında bir kesişim gösterilmektedir.
Leyla Sönmez
Yükleniyor ...
