Glutensiz beslenme sağlıklı beslenmeye adım atan ve kilo vermek isteyen bireyler arasında son yıllarda oldukça popülerleşen bir konu. Glutensiz beslenme gerekli mi, kimler glutensiz beslenebilir, kimler glutensiz beslenmemelidir, glutensiz beslenme ile istediğimiz kiloya ulaşır mıyız gibi bir çok konuya bu yazıda değineceğim.
Öncelikle gluten nedir?
Gluten başta buğday olmak üzere arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan doğal bir protein türüdür. Glutenden zengin olan veya ilave gluten eklenen besinlerin bağlayıcılık ve esneklik özelliği artar. Ekmek, makarna, irmik, bulgur ve pek çok hamur işinde gluten mevcuttur. Bununla beraber hazır soslar, akla gelmeyecek gıda maddeleri gibi tamamlayıcı besinlerde de glutene rastlanabilir. Yalnızca gıda endüstrisinde değil diş macunu, kozmetik ürünler, tutkal gibi birçok farklı alanda kıvam verici özelliğinden dolayı kullanılmaktadır.
Glutenin faydaları nedir?
Besin seçimi yaparken genellikle ‘’tam tahıllı’’ ifadesi olmasına özen gösterilir. Aslında gluten korkulanın aksine kıymetli bir proteindir. Besin değeri yönünden bağırsaktaki faydalı bakterileri artırır ve bu yönüyle probiyotik olarak kabul edilir. Tam tahıllı gıda tüketiminin obezite, kalp damar hastalıkları, bağırsak hastalıkları gibi birçok noktada fayda sağladığı çeşitli çalışmalarda gösterilmiştir. Tabii ki sayılan bu faydalar sadece glutenin varlığıyla gerçekleşmez. Buradaki önemli nokta tahılların ne kadar az işlenirse vücuda o kadar fayda sağladığıdır.
Glutenin zararları nedir?
Bazı bireyler gluten adlı proteini büyük yapılı bir protein olması ve bağırsaklarda emilememesi sebebiyle tüketemezler. Özellikle genetik yatkınlığı olan bireylerde gluten diğer proteinlerden farklı olarak mide asidi tarafından parçalanamaz ve ince bağırsağa geçiş yaparlar. Burada da Çölyak hastalığına özgü olan doku hasarı ve emilememe gibi problemler görülebilir. Çölyak hastalığı bir emilim bozukluğu hastalığıdır. İnce bağırsağın emilim yüzeyi azalır ve gluten geldiğinde onu sindiremez.
Gluten hassasiyeti yaşayan bireylerde en sık görülen tablo gluten içeren besinleri tükettikten sonra genellikle midede ağrı, yanma, şişkinlik, hazımsızlık, gaz veya az da olsa yorgunluk, bacak ağrısı, baş ağrısı, döküntü ve depresyon görülebilmektedir. Uzun süren ishal ve tekrarlayan karın ağrısı, kusma atakları, kilo alamama, kilo kaybı ve boy kısalığı belirtileri arasındadır. Sadece ince bağırsakla sınırlı kalmayıp diğer organ ve sistemleri de etkileyebilmektedir. Çocuklardan erişkinlere her yaş grubunda görülebilir.
Tedavi: Glutensiz beslenme
Her insan glutensiz beslenmelidir şeklinde bir genelleme yapamayız. Gluten hassasiyeti olmayan bireyler glutensiz beslenmeye kendilerini alıştırırlarsa istemeden glutene karşı hassasiyet kazanacaklardır ve en ufak bir glutenli ürün tüketimi sonucunda vücutlarında istemedikleri semptomlar göreceklerdir. Bu sebeple sadece gluten intoleransı olan bireyler bu diyet modelini uygulamalıdır.
Glutensiz beslenme bir tedavi yöntemidir. Pirinç, mısır, nohut, darı, kinoa, karabuğday gibi gıdalar glutensizdir. Bunun yanı sıra marketlerde gördüğümüz “glutensiz, gluten free” ibarelerinin yer aldığı makarna, un, şehriye, çikolata gibi besinler glutensiz beslenme modelinde tercih edilebilir. Bu beslenme yolculuğunda iseniz aldığınız tüm ürünlerin içeriklerini kontrol etmelisiniz. Meyve ve sebze gibi doğal ürünler işlenmemiş oldukları için glutensizdir. Fakat işlenen tüm paketli gıdalarda etiket okuması yapılmalıdır.
Glutensiz karnabahar pilavı
Malzemeler
-2 kase karnabahar
-1 adet havuç
-3-4 adet yeşil biber
-1-2 adet kapya biber
-2-3 diş sarımsak
-1 çay kaşığı zerdeçal
-Tuz, karabiber
-2 yemek kaşığı tereyağı
Yapılışı
-Karnabaharı çiğden rondodan geçirin.
-Tencerede yağı eritip önce havucu, sonra biberleri kavurun. Sarımsakları ekleyin.
-Karnabaharları ve baharatları ekleyip kavurun.
-Ekstra su eklemeye gerek yok.
-Pişen karnabahar pilavınızı demlenmesi için 10 dakika kadar bekletin.
-Daha sonra servis edebilirsiniz. Afiyet olsun.
Diyetisyen Nurbahar Salihoğlu
Yükleniyor ...
