Rinit, burun iltihabı; alerjik rinit ise iltihabın alerji kaynaklı olmasıdır. Alerjik rinit, hapşırma, burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile karakterizedir. Sıklıkla göz, burun ve damak kaşıntısı eşlik eder. Alerjik rinitli kişilerde diğer alerjik hastalıkların (egzama, astım, oral alerji sendromu) görülme sıklığı daha fazladır. Örneğin hastaların üçte birinde astım gelişebilir.
Alerjik nezle semptomları soğuk algınlığı semptomlarına benzer, ancak bunların nedeni soğuk algınlığında olduğu gibi enfeksiyon değildir. Normal şartlarda zararsız olan bir maddeye karşı vücudun gösterdiği aşırı tepkidir. Bağışıklık sistemimiz alerji sebebi olan maddeyi tehlikeli bir saldırgan olarak görüp tepki verir ve bu tepki neticesinde iltihaplanma ve tahriş meydana gelir.
Alerjik nezlenin en çok görünen biçimi bahar mevsimlerinde daha sık görülen mevsimsel alerjik nezledir. İlkbaharda bunun baş sorumlusu ağaç polenleri, yazın çimen, sonbaharda yabani otlardır. Yıl boyu süren alerjik nezle semptomları ise, küf, deriden dökülen pullar, ev tozu akarı pisliği, bazı yiyecekler ve çevresel toksinler gibi tetikleyici maddelerden kaynaklanmaktadır.
Belirtiler
Alerjik rinitli hastalar hapşırık, burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve burun kaşıntısı şikâyetleri ile başvururlar. Ayrıca geniz akıntısı, öksürük, halsizlik, koku almada güçlük olabilir. Bazı hastalarda damak ve kulak içinde kaşıntı görülebilir. Tedavi edilmeyen hastalarda rahat nefes alamama nedeniyle uyku bozuklukları görülebilir. Çocuklarda dikkat eksikliği, konsantrasyon bozukluğu, sınav başarısızlığı ve özgüvende azalma olabilir. Erişkinlerde anksiyete, depresyon, akademik performansta ve iş üretkenliğinde azalma bunların sonucunda da yaşam kalitesinde düşme görülebilir.
Alerjik rinite sebep olan maddelerden uzak durun
Çevrenizdeki alerjenleri uzaklaştırmak için bazı tavsiyeler:
- Klimalardaki filtreleri her ay değiştirin.
- Polen mevsiminde pencere ve kapıları kapalı tutun.
- Evinizin içindeki bitkileri uzaklaştırın.
- Evinizde tüylü hayvan beslemeyin.
- Kuştüyü yastık, yün yastık, yorgan, yatak yerine sentetik olanlarını kullanın.
- Sigara içmeyin ve yanınızda içirmeyin.
Alerjik nezlenin ilaçla tedavisi
İlaçla tedavide ilk olarak hafif semptomlara karşı antihistaminik bir burun spreyi tercih edilir. Biraz daha şiddetli olgularda ise, eczacıların “5 günden fazla kullanmayın. Kullanmanız gerekirse 5 gün ara verip devam edin.” uyarısıyla verdiği burun spreyleri gelir. Genişleyen burun içi damarını daraltarak ödemin azalmasını ve şişkinliğin inmesini sağlar. Bu uyarının yapılmasının sebebi, ilaç kullanılmaya devam ederse semptomların 4–5 gün sonra tekrar etmesidir. Aynı zamanda kalpte ritim artışına da sebep olabilme ihtimalidir. Uzun süreli alerjik rinit olgularında ise topikal steroid içeren burun spreyleri tercih edilir. Bunlar iltihabı azaltırken, daha rahat nefes alıp vermeyi sağlar. Uzun süreli kullanılabilmektedirler.
Alerjik nezlenin alternatif tedavi yöntemleri nelerdir?
Yukarıda bahsettiğimiz gibi, alerjik nezleye sebep olan maddelerden uzak durarak önlem alabilirsiniz ve doğal ilaçlar da geçici olarak bir iyileşme sağlayabilir. Ancak direncinizi artırmanın en iyi yolu bağışıklık sisteminizi güçlendirmektir. Bunun için bağışıklık güçlendirici takviyeler kullanılabilirsiniz. Ev yoğurdunun da çok zengin probiyotik kaynağı olduğu unutulmamalıdır. Probiyotiklerin bağışıklık sistemimizdeki önemine geçen yazılarımızda yer vermiştik. Bunların yanında evde yapılabilecek doğal yöntemlere bir göz atalım.
Üzerlik otu tohumu
Saman nezlesi, alerjik astım, alerjiye bağlı hapşırma ve genel astıma karşı üzerlik otu tohumu oldukça etkilidir. Üzerlik otu tohumuna bu çok yönlü gücü veren içerdiği vasicinone maddesidir. Vasicinone aynı zamanda hem bronş genişletici (bronchodilator) hem de solunum uyarıcıdır (respirastimulant). Vascinone maddesi bütün bunlarla da kalmayıp aynı zamanda protein alerjisine karşı da (antianaphylactic) çok etkilidir. Memleketimizin topraklarında yetişen üzerlik otunun tohumundaki şifa gücü oldukça yüksektir.
Yapılışı:
İki yemek kaşığı üzerlik otu tohumunu kaynamakta olan bir litre suyun içine koyun. Hafif ateşte kaynatarak yüzünüzü buharına tutup hem ağızdan, hem de burundan soluyun (teneffüs edin). Buharı iki dakika müddetle içinize çekin. İki dakika tamamlandıktan sonra pamuğu üzerlik otu suyuna daldırın ve her iki burun deliğinin iç kısmına sürün (ıslatın). Bu işleme 15 gün müddetle gün aşırı (bir gün durup bir gün uygulayarak) devam edin. Daha sonra ihtiyaca göre zaman zaman uygulanır.
Aromaterapi
Eczanelerde Cold Mix, Grip Stop gibi içerisinde doğal uçucu yağlar bulunan damlalar bulunmaktadır. Bunları, yattığınız odada bir kâse suyun içine birkaç damla katarak kullanabilir veya çocuğunuzun yastığına-yakasına 1–2 damla damlatarak rahat nefes alıp vermesini sağlayabilirsiniz. Bunların içinde nane yağı, okaliptüs yağı gibi nezle ve burun tıkanıklığı tedavisinde kullanılan uçucu yağlar bulunmaktadır. Lütfen, çocuğunuzun içeriğindeki maddelere alerjisi olup olmadığına dikkat ediniz. Astımı olan kişilerde kullanmayınız.
Sağlıklı günler dilerim…