Kadı İyaz (1083-1149), Şifa-i Şerif’inde Kur’ân- ı Kerim’de geçen ve özel olarak Peygamber Efendimizin (asm) şahsına müteallik ıstılahlara da yer vermiştir. Fakat bu ıstılahları kavram olarak belirtmemiş, ‘dirayet tefsiri’ yöntemiyle açıklama yoluna gitmiştir. Aynı zamanda rivâyetlere de yer vererek, konu ettiği yargıları delillendirmiştir.
Peygamber Efendimizin (asm) ahlâkının kudsî kaynakları
a) ‘Rü’yetullah’: Kadı İyaz, ‘Rü’yetullah’ın sadece Peygamber Efendimize (asm) nasip olduğunu belirtmektedir. ‘Allah ve resulüne itaat edin.’ Ayetinde geçen ‘itaat’ kelimesinin ortak mânâda anlaşılabileceğinin de caiz olduğunu söylemektedir. Nitekim ‘Bana itaat eden Allah’a itaat etmiş olur.’ hadisinin de bu mânâya işaret ettiği açıktır. Ancak bu konuda yanlış anlaşılmayı önleyecek olan ‘Bir şey isteyecekseniz Allah’tan isteyin.’ hadis-i şerifinden de Kadı İyaz’ın bahsetmesi yerinde bir davranıştır. ‘Ahlâkı ve edebi’ sürekli olarak Allah tarafından övülen Peygamber Efendimizin (asm) ‘ahlâku’l hamide’ olarak da nitelendirilmesi dikkat çekicidir.
b) ‘Nur’ kelimesini de Kadı İyaz, Peygamber Efendimizin (asm) ‘kalb’ine atfetmektedir.
‘Rahmet’ kelimesini de Peygamber Efendimizin (asm) ahlâkının bir özeti olarak belirler.
c) ‘Ümmilik’ nazariyesine de farklı bir açıdan yaklaşan Kadı İyaz, Peygamber Efendimizin (asm) bu özelliğinin Kur’ân-ı Kerim’de bir ‘medh’ unsuru olarak yer aldığını, ilim ve edebiyatta ileri giden bir topluluğun ‘cahiliyye’ olarak nitelendirilmesine rağmen ümmi bir peygamberin onlara galebe çalmasıyla da bu savı kuvvetlendirdiğini ifade eder.
d) ‘Hırs’ kavramının negatif yönünün bir tarafa bırakıldığı ve ‘hidayete ulaştırmada hırs göstermek’ şeklinde tasvir edildiği Şifâ-i Şerif eserinde yine bu hasletin Peygamber Efendimizin (asm) şahsında yüceldiği düşünülmektedir.
Kaynak: www.koprudergisi.com
Yükleniyor ...
