İyot eksikliği ve vücuda etkileri

İnsan vücudunda çok az bulunan, büyüme ve gelişme için gerekli olan iyot, çeşitli besinler, su ve deniz ürünleri tüketimiyle vücuda alınıyor. Havada bulunan iyodun toprağa çökmesi ve bu toprakta yetişen bitkilere geçmesiyle, bunlarla beslenen insan ve hayvanlar da bu elementten faydalanabiliyor.

İyot yetersizliğinin en bilinen sonucu guatr hastalığı olsa da kişi, günlük olarak alması gereken iyot miktarını almadığında bir dizi fonksiyonel ve gelişimsel bozuklukla karşı karşıya kalabiliyor. Bunlar, kısaca “iyot yetersizliği hastalıkları” olarak ifade ediliyor. İyot yetersizliğinin en olumsuz ve yıkıcı etkilerinin gözlendiği risk grupları arasında doğurganlık çağdaki kadınlar, gebeler, bebekler ve çocuklar yer alıyor. Bebek ve çocuklarda, büyüme ve gelişme geriliği, zeka düzeyinin akranlarına göre en az 13,5 puan daha düşük olması, öğrenme yeteneği ve okul başarısında azalma gibi sağlık problemleri gözlenirken, gebelerde düşük ve ölü doğum riskinde artış yaşanabiliyor. İyot yetersizliği bulunan bölgelerde, kişilerin günlük iyot alımlarını artırmak için ülkenin ve yörenin özelliklerine göre yöntemler seçiliyor. Bu kapsamda, birçok ülkede iyotlu tuz tüketimi teşvik ediliyor. Bunun nedenleri arasında, her yaş grubunca tuza kolayca ulaşılması, tuzun yaygın kullanılan besin maddesi olması ve uygun miktarlarda tüketildiğinde günlük iyot ihtiyacını karşılayabilmesi yer alıyor.

TRT Haber

Sabır isteyen el sanatı: Gubari

Gubâri, gözle görülemeyecek kadar küçük ve ince hat sanatıdır. Arapça “toz” mânasındaki gubâr kelimesinden türetilen ve “toz gibi” anlamına gelen gubârî hattı kaynaklarda gubârü’l-hilbe, kalemü’l-hilbe, kalemü’l-cenâh olarak da anılır. Gubârî, çok küçük yazılması sebebiyle her çeşit yazıya uygulanabilirse de yapı itibariyle daha ziyade nesihle birlikte nesta‘lik ve rikā‘ yazılarına daha uygun düşmektedir. Türkiye’de bilinen iki gubari ustadan biri olan Ömer Faruk Tekin, gubari alanında ebadı küçük ama değeri büyük eserler üretiyor. Bazen bir arı iğnesini, bazen de bir tilkinin bıyığını fırça olarak kullanıyor. Özel karışım mürekkepleri ile ortaya nadide eserler çıkarıyor.”Zaten gençlik yıllarından beri sanata ve yazıya ayrı ilgim vardı. Mevlana Müzesi’nde sergilenen gubâri eserleri görmemle başladı. O zamandan beri gubâri hat sanatına merak üzerine başlayarak sonra bu işte ehil olduk” diyerek sanat hayatını özetliyor.

TRT Haber

Sessizlik içinde yaşamak

Çevresel danışmanlık şirketi Quiet Mark son on yıldır her ürün kategorisindeki en sessiz alete Q logosu veriyor. Bunlar arasında saç kurutma makinaları, hava temizleme cihazları, su ısıtıcıları ve çamaşır makinaları bulunuyor.

Bu çalışma, 1959’da Gürültü Azaltma Topluluğu’nu kuran John Connell’ın torunu Poppy Szkiler’in eseri. Szkiler özellikle korona virüs pandemisiyle birlikte insanların evlerindeki gürültüler hakkında daha fazla bilinç sahibi olmaya başladığını belirtiyor. Quiet Mark işaretli ürünler şimdiden İngiltere’deki Argos, John Lewis ve Littlewoods gibi zincir mağazalarda yer alıyor.

John Lewis teknoloji direktörü Laurence Mitchell, sitede her ay 10 binden fazla “sessiz” araması yapıldığını söylüyor. Mitchell sessiz ürünlerin daha pahalı olduğuna dikkat çekiyor: “Çamaşır makinalarında olduğu gibi daha sessiz ürünlerin bir kısmı daha az hareketli parçaya sahip gelişmiş motorlara veya daha iyi bir ses yalıtımına ihtiyaç duyuyor ve bu da maliyeti artırıyor.“diyor.

Öte yandan sürekli yüksek gürültüye maruz kalmanın kalp problemleri gibi bazı sağlık problemlerine yol açma ihtimalini artırıyor. Nörodiversite yaşayanlar da bazı sesleri rahatsız edici olabiliyor. Örneğin Ulusal Otizm Topluluğu’ndan Tom Purser otistik yetiştin ve çocukların duyularından gelen bildirimleri daha farklı işlediklerini, buna sesin de dahil olduğunu söylüyor: “Bu yüzden bazı otistik kişiler için bazı tonlar veya frekanslar neredeyse acı vericidir. Kimileri de bazı seslerden çok hoşlanır ve hayatlarında o sesi arar. Her gün çok farklı ses ve gürültülere maruz kalırken bu çok zor bir deneyime dönüşebilir.” açıklamaları ile gürültünün etkisini belirtiyor.

BBC Türkçe

Dikkat dağınıklığını önlemek için

Zor veya sıkıcı bir işe yoğunlaşmaya çalışanlar bunun ne kadar zor olduğunu bilir. Ama dikkati artırmayı sağlayan bazı bilimsel çözümler de var. Yaptığımız işe daha iyi konsantre olmak için yapmamız gerektiğini sandığımız şeylerin çoğu beynimizin doğal işleyişine aykırıdır. Peki, daha fazla verim almak için, dikkat konusundaki araştırmalardan neler öğrenebiliriz?

Zihni dağıtmak

Yaptığınız iş üzerinde yoğunlaşmakta güçlük çekiyorsanız kısa süreliğine zihninizi dağıtacak başka bir şeye yönelmek en iyi yöntemlerden biridir.

Boş boş dolanmak

Komik kedi videolarının dikkat dağıttığı düşünülür, ama bazı psikologlar bunların bizi işimize devam etmemizi sağlayacak kıvama getirebileceğine inanıyor.

Düzen değil karmaşa

Daha iyi konsantre olmak için, dikkat dağıtacak tüm dış etkenlerden arınmak gerektiği düşünülür. Oysa başka bir teoriye göre tersini yapmak gerekir.

İşe ara vermek

İşiniz başınızdan aşkın olduğunda işe ara vermek aklınıza bile gelmeyebilir. Fakat bu şekilde daha fazla iş yapmanın mümkün olduğunu gösteren çok sayıda veri bulunuyor.