Şaban ayının anlamı
Şaban ayı “Şın-Ayın-Be-Elif ve Nun” harflerinden oluşan bir kelimedir. “Şın” şeref demek olup Şaban ayının şerefine işaret eder. “Ayın” a’lâ demek olup üstünlük ifadesidir. Be, bu ayın bereket, birr, yani iyilik ve hayrına delalet eder. “Elif” onun ülfetine delildir. “Nun” ise Şaban ayının nuruna delalet etmektedir.
Bu mübarek ay madem Peygamberimizin (asm) ayıdır, bu durumda “Muhakkak ki Allah ve melekleri peygambere salat ederler, ey iman edenler, sizler de ona salât-ü selam getirin”1 fermanına uyarak çokça salat-ü selâm getirmelidirler.
Salâtın manası, Allah’tan rahmet, meleklerden istiğfar ve şefaat, mü’minlerden ise dua ve övgü manasındadır. Mücahit der ki: “Salât, meleklerden muavenet ve yardım, Allah’tan başarı ve ihsan, mü’minlerden saygı ve peygambere tebaiyettir.”
İnsan ömrü de senenin üç ayı olan Recep, Şaban ve Ramazan gibi üç gündür. Bu üç günü ve üç ayı gaflette geçirmeden zikir, fikir ve şükürle, tövbe ve istiğfarla, Kur’ân okuyarak, namaz kılarak, dinî sohbetler yaparak, Resulullah’a salavat getirip sünnetine uyarak ihya etmek ve ahirete mal edip diriltmek gerekir.
Allah’ın seçtikleri
Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’de “Allah dilediğini yaratır ve dilediğini seçer, insanların bu konuda seçme hakkı yoktur.”2 Bu ayet-i kerimenin ifade ettiği manayı Peygamberimiz (asm) şöyle açıklamıştır. “Yüce Allah her şey içinden dört taneyi seçti ve bu dörtten birini de diğerlerinden daha faziletli kıldı. Meleklerden dört büyük melek olan Cebrail, Azrail, Mikail ve İsrafil’i seçti. Bunlar içinden de Cebrail’i (as) seçip faziletli kılmıştır. Peygamberlerden de İbrahim, Musa, İsa, Muhammed’i (asm) seçti ve bunlardan Muhammed’i (asm) diğerlerinden faziletli kıldı.
Yüce Allah, Peygamberin Sahabelerinden Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali’yi (ra) seçti, bunlardan Ebubekir’i (ra) hepsinden faziletli kıldı. Yeryüzündeki mescitlerden Mescid-i Haram, Mescid-i Aksa, Mescid-i Nebevî ve Mescid-i Tur-i Sina’yı seçti, bunlardan Mescid-i Haramı faziletli kıldı.
Senenin günlerinden Ramazan ve Kurban Bayramının birinci günleri ile Arefe ve Aşure gününü seçti ve bunların içinden Arefe gününü diğerlerinden faziletli kıldı. Gecelerden ise Berat, Kadir, Cuma ve Ramazan Bayramı gecelerini seçti, bunlardan da Kadir Gecesini hepsinden daha faziletli kıldı.
Yüce Allah beldelerden dördü olan Mekke, Medine, Kudüs ve Mesacid-i Aşâir’i (Allah-ü a’lem İstanbul) seçti; bunlardan da Mekke’yi hepsinden faziletli kıldı. Dağlardan da Uhud, Tur-i Sina, Liham ve Lübnan dağlarını, bunlardan da Tur-i Sina’yı faziletli kıldı. Irmaklardan ise Ceyhun, Seyhan, Fırat ve Nil nehirlerini, bunlardan da Fırat nehrini faziletli kıldı.
Yüce Allah aylardan Recep, Şaban, Ramazan ve Muharrem aylarını, bunlardan da Şaban ayını seçerek Peygamberimiz Hz. Muhammed’in (asm) ayı kılmıştır. Peygamberimiz (asm) tüm peygamberlerin faziletlisi olduğu için ayı olan Şaban ayı da faziletli kılındı.”3 Sonra Peygamberimiz (asm) “Recep Allah’ın ayı, Şaban benim ayım ve Ramazan ümmetimin ayıdır. Şaban günahları siler, Ramazan ise oruç tutanları temizler”4 buyurdular.
Dipnotlar
- Ahzab Suresi, 33: 56.
- Kasas Suresi, 28: 68.
- Geylânî, Gunyetü’t-Talibin, 64-65.
- Beyhakî, Fedailü’l-Evkât, 22; Suyutî, Dürrü’l-Mensur, 3: 236.