Çocukların ilk terbiyeyi aldıkları yer ailedir. Anne ve babalar da ilk eğitimcilerdir. Çocuk, ailede hayata hazırlanır. Hayata hazırlık aşamalarını, çocuğun bedensel gelişimi, sosyal ve duygusal gelişimi ve manevi gelişimi başlıkları altında incelemek mümkündür. Biz bu yazıda çocukların manevi gelişimine değinmek istiyoruz.
Çocuklar, anne ve babasının hayatını izler, gözlemler. Çocuğun manevi gelişimini, anne babanın tavırları şekillendirir. Çocuk, gelişimsel dönemleri itibariyle dünyayı, hayatı, ölümü, yaratıcıyı, cenneti, cehennemi merak eder, araştırır. Anne babaların, çocuklarının manevi gelişiminde dikkat etmesi gereken konuları şöyle sıralayabiliriz.
– Çocukların bilinçaltı beslenmesi döneminde aile içerisinde buram buram huzur kokmalıdır. Huzurlu yuvalarda, sağlıklı çocuklar yetişir.
– Aile üyeleri arasında sevgi, saygı ve pozitif bir iletişimle ilişkiler canlı tutulmalıdır.
– Anne babalar, birer rol model olduğu için, manevi yaşantılarına çok dikkat etmelidir. Öğüt, nasihat bir yere kadar etkilidir. Çocukları en çok ve kalıcı olarak etkileyen, anne babanın hal dilidir, söz-eylem uyumudur.
– Ailede, çocukların sorularına yaşına, ruhsal durumuna uygun, ikna edici cevaplar verilmelidir. Çocuğun soruları geçiştirilemez.
– Allah’ın varlığı, birliği, yaratma gücü, merhameti, şefkati çocukların anlayabileceği bir üslup ile uygun şekilde sevgiyle, korkutmadan, tehdit etmeden işlenmelidir. Çocuklarla, sıkmadan tefekküre yönlendirecek sohbetler edilmelidir. Mesela, çocukları düşündürmeye yöneltecek sorular sorulabilir.
– Evde, peygamberlerden, gönderiliş gayelerinden, onlara duyulan ihtiyaçlardan söz edilmelidir. Hz. Peygamberin hal, hareket, tavır ve davranışları ev içerisinde yaşatılmalı ve çocukların ruh dünyaların da Hz. Peygamber, ehli beyt ve ashab-ı kiram sevgisi oluşturulmalıdır. Sünnet-i seniyyeye uygun ve hadis-i şeriflere bağlı bir yuva profili oluşturulmalıdır.
– Çocuklar, Kur’an’ı tanımalı, onun Allah tarafından bizlere yol göstermek amacıyla gönderildiğini, sönmez ve söndürülemez bir hazine olduğunu öğrenmeli ve hayatın her bir anında Kur’an’dan alınacak mesajlarla hayatın şekillendirilmesi gerektiğini hissetmelidir. Evde sürekli Kur’an okunmalı, dinlenmelidir. Kur’an, duvarda asılı olmaktan ziyade hayatın içerisinde olmalıdır. Küçük yaşlardan itibaren renkli, boyama kitapları ile başlanıp, kısa surelerin eğlenceli şekilde ezberlenmesi ve zamanla da Kur’an ahlâkının idrak edilmesi sağlanabilir. Gelişim ilerledikçe, kıssalardan söz edilebilir. Sonuçta, çocuk Kur’an’ın gerekliliğine, hayatımıza yön veren bir rehber olduğuna inanmalıdır.
– Tüm bu süreçlerde, kızmadan, bağırmadan, dayatmadan, ödüllerle teşvik edilmelidir. Bu işin en önemli yönü de sabırlı olmaktır. Gerektiğinde oyunlar eşliğinde manevi gelişimi desteklenmelidir.
Aksi takdirde çocukların manevi dünyaların da boşluklar olabilir. Bu boşluklar, istemediğimiz yol ve yöntemlerin istilasına uğrayabilir Allah muhafaza.
Çocuklar, bizlere birer emanet. Bu emanetlere sahip çıkmalı, onların dünya ve ahiret huzuruna erebilmeleri için üzerimizde büyük bir sorumluluk olduğunu düşünmeli ve bu sorumluluğun gereklerini yerine getirmekten de bir an dahi geri durmamalıyız ki, zihin, ruh ve kalp hayatlarında gedikler açılmasın.
Aile Danışmanı Mustafa Taşkın